Sensör Nedir? Ne Demek? Ne İşe Yarar? Görevi
Robot projemizde ışık, sıcaklık, mesafe gibi fiziksel büyüklükleri elektrik sinyallerine dönüştürmek ve bu bilgileri işleyecek karar mekanizmaları kurabilmek için sensörleri kullanırız.
Sensör Teknolojisi Nedir?
Sensör veya sensörlerin birleştirilmesiyle çeşitli otomasyonlar ve akıllı projeler gerçekleştirilmektedir. Günümüzün popüler bir konusu olan Endüstri 4.0 gelişmiş sensör teknolojileriyle ortaya çıkmış ve gelişmeye devam etmektedir. Dolayısıyla, sensör teknolojileri çoğu projenin gelişimine önayak olan ve her gün daha çok önem kazanan bir kavramdır.
Sensör teknoljilerinin çoğalması ve gelişmesi hayatın her noktasını bir şekilde etkilediğinden ciddi önem taşımaktadır.
Sensör Nasıl Çalışır? Çalışma Prensibi Nedir?
Sensör çeşitlerinin detayına girmeden önce bu sensörlerin temel olarak iki tipte var olduklarını bilmemiz gerek: analog ve dijital.
Analog sensörler, algıladıkları fiziksel büyüklüğe orantılı olarak değişen bir akım veya gerilim çıktısı verirler. Bu tipte sensörleri dijital çalışan kontrol kartlarımıza bağlayabilmek için analog-dijital çeviriciler (ADC) kullanılır.
Analog-dijital çeviriciler mikrokontrolcüler içerisinde de yer alacağı gibi (örn. Arduino analog giriş pinleri), sayısının veya hassasiyetinin yetmemesi durumunda harici olarak da bağlanabilirler.
Popüler bir tek kart bilgisayar olan Raspberry Pi ise maalesef dahili olarak analog-dijital çeviriciye sahip değildir. Dolayısıyla analog girişe ihtiyaç duyduğumuzda harici bir entegre kullanmamız gerekecektir.
Dijital sensörler ise genellikle I2C, SPI, OneWire vb bir haberleşme protokolü aracılığıyla bilgisayar (mikroişlemci) ile konuşurlar.
Bunun yanı sıra, çoğu analog sensör bir op-amp ile birlikte kullanılarak belirli bir seviye üzerinde lojik 1 (genellikle 5V veya 3.3V) çıkışı verecek şekilde kullanılabilir. Böylelikle analog çıkışlı sensörler, Raspberry Pi gibi ADC’ye sahip olmayan kontrolcüler ile kullanılabilir.
Ayrıca sensörler aktif sensör ve pasif sensör olarak da ikiye ayrılırlar. Aktif sensörler, kendi sinyallerini ürettikten sonra bu sinyalin ortamdaki değişimini kontrol ederek algılama işlemini gerçekleştirirler.
Ultrasonik ve kızılötesi sensörler bu gruba dahildir. Pasif sensörler ise ortamdan aldıkları sinyalleri kontrol ederek algılama işlemini gerçekleştirirler.
LDR (ışığa duyarlı direnç), NTC/PTC (ısıya duyarlı dirençler), fototransistör (ışığa duyarlı transistör) bu gruba örnek olarak gösterilebilirler.
Sensör Çeşitleri:
Basınç kontrol sensörleri; Bu bölümde, Hava basıncı,Su basıncı,hidrolik ve buhar basınç sensörleri ile vakum sensör gruplarını sergilediğimiz ve bunların ölçümlerini yapabilen cihazları bulabilirsiniz.
Enkoderler; Rotary enkoderler ve enkoderler ile birlikde sanayide kullanılan aksesuarlar ve enkoderleri okuyabilen kontrol cihazları.
İndüktif Sensörler; NPN,PNP başta olmak üzere kablolu,konnektörlü,küçük yada büyük algılama mesafesi ile oldukca çok çeşitlere sahip sınıflandırılmış şekilde sergilenen indüktif sensör ve konnektör çeşitleri.
Isı sensörleri; Sıcaklık kontrol ve göstergeleri yapan cihazlar için gerekli olan PT100,PT1000,birçok ebata termokupl çeşitleri,NTC ve PTC çeştleri ile bunlara ait ya ürünler.
Kapasitif Sensörler; Temel işlevlere sahip Kapasitif sensör çeşitleri burada
Lineer Cetveller; 5cm ,le 100cm arasında pozisyon kontrolü yapmaa yönelik lineer ctveller ve bunları destekleyen okuma ve gösterge cihazları.
Potansiyometreler; Ağırlıklı olarak hız kontrol cihazlarının ayarlanması için kullanılan 22mm potansiyometreler. Kontrol cihazları bölümünde dijital potansiyometrelerimizde mevcuttur.
Fotoelektrik Sensörler; Cisimden yansımalı,reflektörlü,alıcı-verici takımlar ve renk fotoselleri gibi sensör modelleri bulunan bölümlerdir.
Endüktif sensör nedir ?
Endüktif (proximity) yaklaşım sensörleri metal nesnelerin temassız tespiti için kullanılır. Çalışma prensibi, algılama yüzeyinin yakın çevresinde bir elektromanyetik alan oluşturan bir bobin ve osilatöre dayanmaktadır. Çalışma alanında metal bir nesnenin bulunması, salınım genliğinin azalmasına neden olur. Bu salınımın yükselmesi veya düşmesi, sensörün çıkışını değiştiren bir eşik devresi ile tanımlanır. Sensörün çalışma mesafesi, metalin şekline ve boyutuna bağlıdır ve kesinlikle malzemenin doğasına bağlıdır.
Endüktif sensörler Faraday Yasası temelinde çalışır. Faraday Yasasını belirtmenin bir yolu, bir tel bobinindeki manyetik akıdaki bir değişikliğin, yakındaki bir bobinde bir gerilime neden olacağıdır. Sensörün kendisi, bir osilatör devresi ve elektromanyetik bir alanın yayıldığı ve yakındaki herhangi bir metal nesnede girdap akımlarını indüklediği bir bobin içerir. Girdap akımları amplifikatörden salınımları azaltma etkisine sahiptir. Salınımlardaki bu azalma metalik bir nesnenin varlığı olarak kaydedilir.
Endüktif yaklaşım sensörleri yalnızca metal hedefleri algılayabilir.
Plastik, ahşap, kağıt ve seramik gibi metal olmayan hedefleri tespit etmezler. Fotoelektrik sensörlerin aksine , bu endüktif bir yakınlık sensörünün opak plastik yoluyla metal bir nesneyi algılamasını sağlar.
Endüktif yakınlık sensörleri birçok otomasyon uygulamasında yaygın olarak kullanılır. Nesnelerin varlığını algılamak için kullanılırlar ve algılanan hedef veya nesne ile fiziksel temas gerektirmezler, bu yüzden genellikle temassız sensörler olarak adlandırılırlar. Ortak yakınlık sensörü türleri arasında fotoelektrik, kapasitif ve endüktif (proximity) sensörler bulunur.
Özellikleri:
Temassız algılama
Bir limit anahtarından farklı olarak, herhangi bir mekanik temas olmaksızın bir nesne algılar. Bu nedenle, algılama nesnesinin veya sensörün temastan zarar görmesi olasılığı yoktur.
Zorlu ortamlarda kullanılabilir
Su, vb. İle temas edebileceği olumsuz koşullarda bile güvenilir algılama mümkündür. Sensörlerin çoğu IP67 korumasına ve yağa dayanıklı yapıya sahiptir.
Yüksek hassasiyet
Çok yüksek tekrarlanabilirliği nedeniyle hassas nesne konumlandırma için uygundur.
Kısa tepki süresi
Yüksek tepki frekansı (maks. 3,3 kHz) nedeniyle hızlı hareket eden nesnelerde bile kararlı algılama mümkündür.
Uzun çalışma performansı
Temassız çıkışı nedeniyle uzun ömürlüdür ve neredeyse hiç bakım gerektirmez.
Bununla birlikte, aşağıdaki dezavantajlara da sahiptir.
Sadece metal algılama
Akımın akmadığı metal olmayanları tespit edemez, çünkü algılama indüklenen akıma bağlı termal kayıplara dayanır.
(Ayrıca, akım akışına izin vermeyen ferrit gibi metaller tespit edilemez.)
Kısa algılama mesafesi
Algılama aralığını iyileştirmek için, algılama bobini boyutunu arttırmak, blendajsız sensör kafaları kullanmak gibi çeşitli yöntemler olmasına rağmen, algılama aralığı hala fotoelektrik sensörlerinkinden daha küçüktür.
2 telli DC: Bu sensörler, seri olarak bağlanan bir yükü yönlendirebilen NO veya NC fonksiyonlu bir çıkış amplifikatörü içerir. Bu sistemde, açık durumda olsa bile yükten bir artık akım akar ve kapalı durumda olduğunda sensöre bir voltaj düşüşü meydana gelir. Bu sensörlerle kullanılacak röleleri veya elektronik kontrolleri seçerken bu kısıtlamalara dikkat edilmelidir. PLC üniteleri ile uyumludur.
3 ve 4 telli DC: Bu güçlendirilmiş DC sensörleri bir çıkış amplifikatörü içerir. NO veya NC fonksiyonlu 3 tel ve NPN ve PNP tiplerinde tamamlayıcı çıkışlı (NO + NC) 4 tel olarak tedarik edilirler. Standart versiyon, kısa devreye karşı korumalı, polariteye ve endüktif yüklerin bağlantısının kesilmesiyle oluşturulan piklere karşı korumalıdır. PLC Üniteleri ile uyumludur
Analog ve Doğrusal: Bu 3 telli güçlendirilmiş sensörlerde akım veya voltaj çıkışı, sensör ile metalik bir nesne arasındaki mesafeye orantılı olarak değişir.
NAMUR: Bunlar, metalik bir nesnenin varlığında akımı değişen 2 telli güçlendirilmemiş sensörlerdir. Bu sensörler ve geleneksel sensörler arasındaki fark, amplifikatör tetikleme aşamalarının olmamasıdır. Akım ve voltaj sınırları, onaylı amplifikatörler ile kullanıldığında tehlikeli (patlayıcı) ortamlarda kullanılmalarına izin verir. Standart uygulamalarda (normal atmosferlerde) sensör, ALNC, ALN2 veya benzeri amplifikatör üniteleri ile kullanılmalıdır .
AC Voltaj:
2 telli AC: Bunlar, tristör çıkış amplifikatörü içeren iki telli sensörlerdir. Bu sistemde, açık durumda olsa bile yükten bir artık akım akar ve kapalı durumda olduğunda sensöre bir voltaj düşüşü meydana gelir. Bu sensörlerle kullanılacak düşük tüketim röleleri veya yüksek empedanslı elektronik kontroller seçilirken minimum anahtarlama akımına, rezidüel akım ve voltaj düşüşüne dikkat edilmelidir. PLC Üniteleri ile uyumludur
Tanımlar:
NO (normalde açık): Bir aktüatör bulunmadığında akım akışını engelleyen ve bir aktüatör mevcut olduğunda akım akışına izin veren kapanan bir anahtar çıkışı.
NC (normalde kapalı): Aktüatör bulunmadığında akım akışına izin veren ve bir aktüatör mevcut olduğunda akım akışını engelleyen bir anahtar çıkışı.
NPN Çıkışı: Ortak veya negatif voltajı yüke geçiren transistör çıkışı. Yük, pozitif besleme ve çıkış arasında bağlanır. Anahtar çıkışı açıkken akım yükten çıkıştan toprağa akar. Akım azalması veya negatif anahtarlama olarak da bilinir.
PNP Çıkışı: Pozitif voltajı yüke geçiren transistör çıkışı. Yük, çıkış ile ortak arasında bağlanır. Anahtar çıkışı açıkken akım cihazın çıkışından yüke kadar topraktan akar. Akım kaynağı veya pozitif anahtarlama olarak da bilinir.
Çalışma Mesafesi (Sn): Sensörden, yan tarafı = 1 mm kalınlığında ve sensör yüzünün çapındaki bir değişikliği tetikleyecek kare bir Demir parçasına (Fe 37) maksimum mesafe. Mesafe diğer malzemeler ve şekiller için azalacaktır. Testler 20 voltageC de sabit voltaj beslemesi ile yapılır. Bu mesafe ±% 10 imalat toleransı içerir.
Güç Kaynağı: Sensörün çalışacağı besleme voltajı aralığı.
Maksimum Anahtarlama Akımı: Sensöre zarar vermeden sensörden akmasına izin verilen sürekli akım miktarı. Maksimum değer olarak verilir.
Min Anahtarlama Akımı: Çalışmayı garanti etmek için sensörden akması gereken minimum akım değeridir.
Maksimum Tepe Akımı: Maksimum tepe akımı, sensörün sınırlı bir süre içinde taşıyabileceği maksimum akım değerini gösterir.
Artık Akım: Açık durumdayken sensörden akan akım.
Güç Tahliyesi: Bir sensörü çalıştırmak için gereken akım miktarı.
Voltaj Düşüşü: Maksimum yükü sürerken bir sensördeki voltaj düşüşü.
Kısa Devre Koruması: Yük kısalırsa sensörün zarar görmesine karşı koruma.
Çalışma Frekansı: Cihazın bir saniyede alabileceği maksimum açma / kapama çevrimi sayısı. EN 50010’a göre, bu parametre Şek. 3’te gösterilen dinamik yöntemle ölçülür. 1 sensör (a) ve (b) konumlarındayken. S, çalışma mesafesidir ve m, sensörün çapıdır.
Tekrarlanabilirlik (% Sn): 8 saatlik bir sürede ölçülen herhangi bir çalışma mesafesi değeri arasındaki fark 15 ila 30ºC ve <=% 5 sapmalı bir besleme voltajıdır.
Histerezis (% Sn): Aktüatör yaklaşımının “açma” noktası ile aktüatör geri çekilmesinin “kapanma” noktası arasındaki mesafe. Bu mesafe yanlış tetiklemeyi azaltır. Değeri, çalışma mesafesinin veya mesafenin yüzdesi olarak verilir. Bkz.ŞEKIL 3
Gömme Montaj: Gömme montaj modellerinin yan yana montajı için bkz. Şekil 4a. Sıva altı montajlı modeller, Şekil 4b’ye göre metale gömülebilir. yan yana için bkz. şek. 4c. Sn = çalışma mesafesi.
Koruma Derecesi: IEC’ye (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) göre koruma sınıfı aşağıdaki gibidir:
IP 65: Toz geçirmez. Su jetlerine karşı koruma.
IP 67: Toz geçirmez. Daldırma etkilerine karşı koruma
Kapasitif Sensörler
Basınç sensörü nedir?
Basınç sensörü, gaz veya sıvılardaki basıncı ölçebilen bir cihaz veya cihazlardır. Bir basınç sensörü, uygulanan basıncı belirleyebilen basınca duyarlı bir elemandan ve bilgiyi bir çıkış sinyaline dönüştüren bileşenlerden oluşur. Bir basınç sensörü, uygulanan basıncın ölçülmesine dayalı bir sinyal üretecektir. Bu sinyal tipi analog yada dijital olabilir.
Basınç sensörleri 2 ayrı gruba ayrılır.
1- Basınç Transmitterleri : Sensöre uygulanan fiziksel basıncın büyüklüğünü, basınç için nicel (göreli analog) bir değer oluşturmak için kullanılabilecek bir çıkış sinyaline çeviren aletler veya cihazlardır. Benzer şekilde çalışan ancak basınç ve bir çıkış sinyali arasında çeviri yapmak için farklı temel teknolojilere dayanan birçok farklı basınç sensörü türü vardır. Endüstride genel kullanılan basınç transmitterleri imalata bağl olarak; 0-5v,0-10v,0-20mA,4-20mA gibi sinyal tipleri ile okuyucu cihazlara ya da kontrol ünitelerine bilgi veren sensörlerden oluşmaktadır.
2- Basınç anahtarları: Basınç seviyesini dijital çıkış yoluyla gerçek sistem basıncı hakkında geri bildirim sağlar. Basınç anahtarları genellikle basınç transmitterlerinden daha ucuzdurlar, Ancak daha sağlam ve daha güçlüdür. Basınç transdüserleri zorlu çevre koşullarına dayanabilir ve suya ve kire karşı dayanıklıdır. Basınç transdüserleri daha hassas uygulamalar ve yüksek mukavemet sunan daha endüstriyel uygulamalar ve araç uygulamaları için uygundur. (mağazamızda bu model basınç anahtarları yoktur.)
Değerli üyelerimiz, Aşağıda sınıflandırlmış şekilde yer verdiğimiz basınç transmitterleri 1. maddede yer alan ve analog sinyal üreten universal modellerdir .
> Hava Basıncı ölçmek için: En çok kullanılan ve ağırlıklı olarak hava kompresörleri için basınçlı hava kontrol sistemlerinde kullanılan ve 0-10v çoğunluklada 4-20mA çıkışlı basınç okuma sensörleri bu bölümde.
> Su (sıvı) Basıncı sensörleri: Bildiğiniz gibi sıvılar sıkıştırılamazlar. Ama hava desekli yada diğer tansiyon enstromanları vasıtasıyla stabil sıvı basıncı gereken yerlerde kullanılmaya yönelik (dalgıç yada normal pompalar vs) üretilen basınç tansmitterleri.
> Hidrolik sistemlerde kullanılan: 10.000 PSI (700 bar) basınca kadar oluşabilen hidrolik sistemlerde basınç okuma ve kontrolü için kullanılan sensör modellerimiz.
> Buhar ve kızgın yağ basınç ölçümü: Aşırı sıcak sistemlerin basınç kontrolüne yönelik ve mekanik donanım olarak 300 dereceye kadar ısıya dayanabien modellerimiz u kategoride yer almaktadır.
> Vakum Sensörleri : Negatif basınç oluşan makinalar için (vakum makinaları) kullanılan ve 0 ile -1 bar arası vakum değerini ölçüp kontrol etmeye yönelik modeller.
> Basınç sensörleri aksesuarları: Sensörler için uzatma kabloları ,yalıtım üniteleri gerekli olduğunda kullanılması muhtemel ek aksesuarlar.
> Basınç gösterge ve kontrol cihazları: Yukarda bahsi geçen tüm basınç sensörlerinin ürettiği sinyalleri okuyup dijital olarak gösterebilen ve gerekirse dijital (röle) yada analog veya haberleşme verisi sunabilen elektronik kontrol cihazlarımızdır.
Isı Sensörleri
Aşağıda belirgin şekilde kategorize edilmiş ısı – sıcaklık termistörlerini bulabilrsiniz.
Değerli üyelerimiz, Web sitemizdeki ürünlerin tamamı endüstriyel otomasyon makinalarına yönelik ürünlerdir. Isı sensörlerimizde oldukca zorlu çevresel koşullarda 7/24 hizmet verebilecek ve 3000 derecelere bile (bazı modeller) dayanabilecek yapıdadır.
Ana kalemler olarak ;
> PT100 vs PT1000 ısı sensörleri; Değişik montaj ölçülerinde,strok boylarında ve gövde yaplarında Pt 100 ısı probu modellerimizin yer aldığı bölümdür. İlgii göselleri takip ederek aradığınız hassas sıcaklık ölçüm konforunu bu bölümde bulabilirsiniz.
> J tipi (Fe-conts) termokupllar; Nispeten daha ekonomik olarak ısı ölçme işlerinde tercih edilen termokupl modellerimiz bu bölümde bulunmaktadır. Her ebatta sensör bulabilmeniz mümkün.
> PTC-NTC ısı probları; Soğutma kontrolü için genelde bu bölümdek, sensörler tercih edilmelidir. Daha hızlı cevap ve virgüllü değer okumaya daha uyumlu olduklarından , dar alanda kısa paslaşma yapmak için öteki modellerden avantajlı konumdalar.
> Nicr-ni/K Tipi sensörler; 500 -1000 derece arasında işlem yapan makinalarınız varsa kullanmanız gereken modeller b bölümde yer alıyor. Çelik strok yapıları ve doğrudan aleve dayanıklı olmalarından dolayı amacıba uygun kullanımda uzun ömürlü çalışmaktadırlar.
> Nem kontrolü için sensörler; Nem ölçmek için sensör modellerimiz bu kategoride bulunuyor. Hem ısı ve nem bir arada modeller hemde analog çıkış verebilen modellerimiz bulumuyor.
> Temassız (UV) ısı ölçüm sensörleri; Özellikle döner fırınlarda ya da hareketli pişirme tesislerinde hedef noktaya sensör taşımak büyük sorun teşkil etmektedir. Bu tarz yerler için uyumlu sensör ve okuyucu cihazları ihtiva ederler.
> Pt100 vs 0-10V, 4-20mA çeviriciler; Değişik PLC yada kontrolcüye yönelik sinyal tipine uyumluluk göstermek için sensör girişli ve analog çıkışlı çevirici cihazlarmz burada.
Fotoseller
En yaygın tespit sensörü türlerinden biri fotoelektrik sensördür. Bu sensörler, kızılötesi bir ışığın geri yansıyan kendi ilettiği ışığını algılayarak nesneler hakkında bilgi almasıdır. En çok kullanılan format, hem verici hem de alıcının aynı ünitede yer almasıdır, ancak tüm fotoelektrik sensörler bu şekilde yapılmamıştır.
Foto-elektrik sensörler = fotosel olarak tanımlanmaktadır. (en azından ülkemizde)
Fotoseller, foto-optik sinyaller ile değişik cisimleri algılar. Bu cisimler metal yada plastik, tahta yada cam, renk yada ışık olabilir. Fotoseller çok geniş bir yelpazede hizmet vermektedirler. Bu noktada anahtar kelime için muhtemelen “temassız tespit” demek mümkündür.
Fotoelektrik Sensörler çeşitli optik özelliklerle nesneleri, yüzey koşullarındaki değişiklikleri ve diğer öğeleri algılar.
Fotoelektrik Sensör öncelikle ışık yaymak için bir Verici ve ışık almak için bir alıcıdan oluşur. Yayılan ışık, algılama nesnesi tarafından kesintiye uğradığında veya yansıtıldığında, Alıcıya gelen ışık miktarını değiştirir. Alıcı bu değişikliği algılar ve elektrik çıkışına dönüştürür. Fotoelektrik Sensörlerin çoğu için ışık kaynağı kızılötesi veya görünür ışıktır (renkleri tanımlamak için genellikle kırmızı veya yeşil / mavi).
Fotoelektrik Sensörler aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi sınıflandırılmıştır.
Cisimden yansımalı fotoseller : Çok çeşitli endüstriyel ve imalat uygulamalarında nesnelerin veya malzemelerin varlığını algılamak için kullanılır. Operasyonlarının anahtarı, algılanan hedef veya nesne ile fiziksel temas gerektirmemesidir. Bu yüzden genellikle temassız sensörler denir.
Reflektörlü fotoseller : Bu tür sensörlerde, bir vericiden bir ışık demeti gönderilir ve bir reflektörden dedektöre geri gelir. Işık huzmesi geri yansıyabildiğinde, bu nesne yok olarak kaydedilir. Geri yansıtmayan ışın, bir nesnenin varlığı olarak kabul eden bir engel olduğu anlamına gelir. Bu sensörler cisimden yansımalı tiplerden daha uzun mesafelidir, Ancak montajı ve kablolaması daha kolaydır ve genellikle ışın demeti sensörlerinden daha düşük maliyetlidir.
Karşılıklı sensörler : Bu tip sensörler bir verici ve bir alıcıdan olmak üzere 2 ayrı cihazdan oluşur, Verici genellikle doğrudan yayıcının görüş hattında olup alıcıya bir ışık demeti gönderir. Tespit edilmesi gereken nesne bu ışık demetini kırarsa, bir varlık olarak algılanır. Bu tür kurulum iki bileşen gerektirir; Bir verici ve bir alıcı, bu da kurulumu ve kablolamayı biraz daha karmaşık hale getirir. Bununla birlikte, avantajı, en uzun algılama aralığına sahip ve algılama yöntemlerinin en doğrusu olmasıdır.
Mesafe ölçme fotoselleri : Genel olarak tek bir cihaz olarak çalışan bu modeller ilgili cisime gönderdikleri sinyalin dönüş yoğunluğu ve dönüş hızına bağlı olarak , fotoselin bulunduğu nokta ile cisim arasındaki mesafeyi ölçmeye yararlar. Birçok türleri olmakla beraber dijital çıkış yada analog sinyal çıkışı olarak modelleri bulunmaktadır. Algılama ve hassasiyetleri ürün tipine göre değişsede genel olarak 1mt/max sevilerinde en çok karşılaştığımız modellerdir.
Fiber optik fotoseller : Dar alanlarda, yüksek sıcaklık olan makinalarda veya hareketli ortamlarda , bir alıcı ve bir verici ile birlikde en az 2 unsurdan oluşan optik ışığı taşıyabilen liflerden oluşan algılama aygıtlarıdır. Optik fiber, farklı kırılma indekslerine sahip olan göbek ve kaplamadan oluşur. Işık hüzmesi, kaplamanın duvarından tekrar tekrar zıplayarak çekirdeğin içinden geçer. Işık miktarında herhangi bir kayıp olmadan fiberden geçen ışık demeti yaklaşık 60 ° ‘lik bir açıyla dağıtılır ve hedefe yayılır.
Ultrasonic fotosel sensörler: Ultrasonik sensör, ultrasonik ses dalgaları yayarak hedef nesnenin mesafesini ölçen ve yansıtılan sesi bir elektrik sinyaline dönüştüren elektronik bir cihazdır. Ultrasonik dalgalar işitilebilir sesin hızından daha hızlı hareket eder (yani insanların duyabildiği ses). Ultrasonik sensörlerin iki ana bileşeni vardır: verici (piezoelektrik kristalleri kullanarak sesi yayar) ve alıcı (hedefe gidip geldikten sonra sesle karşılaşır). Sensör ve nesne arasındaki mesafeyi hesaplamak için, sensör, verici tarafından sesin alıcı ile temasına emisyonu arasında geçen süreyi ölçer. Bu hesaplama için formül D=1/2 TxC‘dir (burada D uzaklık, T zamandır ve C ses hızı ~ 343 metre / saniye).
> Her modelin kendi sayfasında,besleme voltajları,çıkış tipleri,giriş tipleri,çalışma modelleri ayrıntılı olarak açıklanmakta ve kullanım kılavuzları yer almaktadır.
Enkoderler
Aşağıda endüstride bir çok alanda kullanılan rotary encoder modelleri bulunmaktadır.
Bildiğiniz gibi birçok değişik amaçlar için onlarca enkoder türü bulunmaktadır. Ancak biz en fazla kullanılan artırımlı çıkış tipi (inkremental) model enkoderlerimizi sergiledik.
Encoder nedir? Optik gözlerle seçilebilecek şekilde bölünmüş çizgileri okuyup,enkoder tipine göre dijital yada analog sinyal üretebilen, döner bir milin üzerine yerleştirileceği gibi,doğrusal (lineer) olarakda üretilebilen, artırımlı yada mutlak,analog yada rezolver olarak birçok isim ve işleve sahip olan,elektrmekanik otomasyon malzemeleridir.
Web sitemize artırımlı tip encoder modelleri bulunmaktadır. İlerleyen dönemde belki analog çıkış verebilen enkoder bulundurma ihtimalide bulunmaktadır. bsolute (mutlak) encoder modelleride şu an için yoktur.
Ürünlerin tamamı kendi kalite kontrol standartlarımızda ve sahada test edip kullandığımız sağlamlığına kefil olduğumuz modellerdir.
En çok satılan seriler 50mm göveli olan modeller olup , PLC’ler – standart sayıcılar ve diğer kontrol cihazları için uyumludur.
Enkoderlerin bağlantı şemaları,düşen yükselen kenar kontrolleri,kalibrasyonları,sayıcı ve plc lere bağlanması gibi teknik konularını içeren detaylara yardım forum sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Ek olarak encoderler için özel kaplinler ve montaj üzengileride yer almaktadır.
Not: Web sitemizde yer alan tüm ürünler gibi Enkoderlerimizde Endüstriyel makinalar için otomasyon konusunda kullanılmak üzere üretilen malzemelerdir. Frekans motor hız kontrol cihazları, Güç kaynakları,indiksiyon ocakları vs. parazit yayabilecek diğer unsurlarla beraber çalışabilecek galvanik izalasyona sahiptir.
Potansiyometreler
Değerli üyelerimiz, Potansiyometreler işlevleri bakımından 2, yapıları bakımından 3 ana gruba ayrılır.
1- Dijital potansiyometreler ; Ac motor hız kontrol cihazları için frekans kontrolüne yönelik ve analog sinyal çıkışı verebilen elektronik cihazlardır. Mağazamızda bu tarz dijital kontrol potansiyometrelerden bulunmaktadır.
2- Lineer potansiyometreler ; Genel olarak mesafe ölçmek için kullanılan çalışma mantığı bakımından klasik rotary potansiyometrelerle aynı ancak donanım olarak farklı modellerdir. Lineer potansiyometreler bölümümüzden bu ürünleri inceleyebilirsiniz.
3- Rotatif endüstriyel potansiyometreler ; Ağırlıklı olarak inverter (hız kontrol cihazları) çıkış frekansını ayarlamak için kullanılan ve değeri 2.2k ile 10k arasında değişen dirençlerdir. (web sitemizde sadece endüstriyel potansiyometreler bulunmaktadır.)
Rotatif potansiyometre, 3 terminalli manuel olarak ayarlanabilen bir değişken dirençtir. İki terminal bir direnç elemanının her iki ucuna bağlanır ve üçüncü terminal direnç elemanının üzerinde hareket eden bir süpürge adı verilen kayar kontağa bağlanır. Süpürge konumu, potansiyometrenin çıkış voltajını belirler. Potansiyometre esasen değişken bir voltaj bölücü olarak işlev görür. Direnç elemanı seri olarak iki direnç olarak görülebilir (potansiyometre direnci), burada süpürge konumu birinci direncin ikinci dirence olan direnç oranını belirler. Pasif devre elemanlarıdır, yani temel doğrusal veya döner pozisyon işlevlerini gerçekleştirmek için bir güç kaynağı veya ek devre gerektirmezler.
Potansiyometre aynı zamanda bir potmetre veya pot olarak da bilinir . Potmetrenin en yaygın şekli tek turlu döner potmetredir. Bu tip pot genellikle hız seviyesi kontrolünde (logaritmik konik) ve diğer birçok uygulamada kullanılır. Potansiyometre oluşturmak için karbon bileşimi, sermet, tel, iletken plastik veya metal film gibi farklı malzemeler kullanılır.
> Her modelin kendi sayfasında,besleme voltajları,çıkış tipleri,giriş tipleri,çalışma modelleri ayrıntılı olarak açıklanmakta ve kullanım kılavuzları yer almaktadır.
>>Not: Web sitemizde bulunan tüm ürünlerimiz gibi elektronik cetvellerimizde endüstriyel otomasyon sektörü için makinalarda kullanılmaya yönelik ürünlerdir. Aynı otamda bulunan ,Frekans sürücüleri, güç kaynakları,irili ufaklı endüksiyon motorları gibi potansiyel parazit kaynaklarına yönelik galvanik izalasyona sahip olarak üretilmiştir.
Lineer cetveller
Lineer cetvel teknolojisi endüstriyel otomasyon makina sistemlerinde oldukca uzun zamandır kullanılmaktadır.
Temel olarak 2 ana gruba ayrılır;
1- Analog lineer elektronik cetveller ; Mekanik donanım yapısı gereği fiber karbon alaşımlı şerit bant üzerinde gümüş-bakır alaşımlı nuzul ile değer okuyabildiğimiz model cihazlardır. Cam ölçekli dijital temelli cetvellerden farklı olarak, kullandığımız manyetik ölçek teknolojisi hassas doğrusal ölçüm sağlamak için “temas etmek” zorundadır. Bunun nedeni, yukarıda belirttiğimiz imalat ve çalışma formundan kaynaklanmaktadır. Zamanla aşınma ve deformasyon olma ihtimali daha yüksektir. En nihayetinde sürtünme muhakkak malzeme ne derece dayanıklı olsada, korozyona sebeb olmaktadır.
2- Dijital lineer cetveller ; Dijital manyetik bant ölçüm sistemleri, doğrusal manyetik bir malzemeden ve manyetik bant üzerine temas etmeden beslenen bir okuma kafasından oluşur. Bu ölçüm prensibi kalıcı olarak aşınmaz, çok sağlamdır ve 0,2 mikrona kadar en yüksek çözünürlükleri sağlar. Böylece sistemimiz ortamdaki kir, toz, kir, yağ veya soğutucudan bağımsız olarak çalışır. Dijital gösterge manyetik olduğundan, doğruluğu çevresel faktörlerin negatif etkişerinden ve soğutucuların yapışmasından etkilenmez. Ölçek metalden yapılmıştır, bu nedenle salınımlara ve darbelere karşı son derece dayanıklıdır.
Sensör kafasına entegre edilen elektronik cihazlar, sinüzoidal sinyali manyetik sensör kafasından HTL veya TTL sinyaline dönüştürür. Farklı sinyaller (A, / A, B, / B, Z, / Z) daha sonra herhangi bir standart kontrol ünitesi ile okunabilir ve isteğe bağlı olarak 3.parti göstergelere aktarılabilir.
Dijital doğrusal cetveller, özellikle freze makineleri, değirmenler veya tornalar gibi kontrollü takım makineleri için uygundur. Öte yandan birçok sanayii için diğer potansiyel uygulamalar endüstriyel robot sistemleri veya XY pozisyon tablolarındaki hassas uygulamalardır. Kolay montaj için çubuk uç yataklı bir kılavuz çubuk ve diğer vida vs aparatları ile satılır.
Tüm lineer sensörlerin dijital okumaları aynı mı?
Birçok doğrusal ölçüm sistemi optik prensiplere dayanmaktadır. Bir ışık kaynağı ve foto-detektör, cam üzerindeki ızgaradan parlayan veya bu ızgaradan yansıyan örtüşen ışık düzenlerini “okumak” için bir cam skalası boyunca yönlendirilir.Çıkış sinyalleri kare dalga puls yada PWM şeklinde olabilir.
Karbon temelli okuma yöntemleride gelen sinyallerin doğası gereği puls yada darbeli diğer sinyaller gibi değildir. İmalatına bağlı olarak ya doğrudan analog bir değer verirler ya da klasik potansiyometreler gibi davranıp dirençlerini değiştirirler.
Sonuç olarak her cetvel modelini okuyabilen cihaz modeli farklı farklıdır. Dijital lineer cetvelleri hızlı sayıcılı okuma yapabilen modeller okuyabilirken, Analog cetvelleri analog giriş kabul eden cihazlar okuyabilir. Eğer bir PLC sistemine sahipseniz bu noktada ilgili cihazınızın hangi giriş tiplerine sahip olduklarını kontrol edip ona göre ürün seçmekde fayda vardır.
Lineer cetveller = lineer potansiyometredir diyebilirmiyiz ? Evet, yukarıda 1. maddede belirttiğimiz analog lineer cetveller esasen lineer potansiyometre olarak adlandırılabilir.
— Hangisini kullanmalıyım ?
> Dijital cetvellerin en büyük avantajı “temassız olmasıdır”. Yani okuma esnasında sürtünme olmadığından ömrü çok uzundur. Fakat elektrik kesilirse konumunu hafızaya alamaz. ( bu durum torna vs gibi makinalarda değil,mekanizmanın el ile hareket ettirebilinecek yerler için geçerlidir.)
> Lineer potansiyometrelerin en büyük avantajı enerji kesilse veya serbest hareket ettirilse bile (absolute) konum bilgisine elektriksel olarak değil mekanik olarak tutmalarındandır. Öte yandan mekanik sürtünmeden dolayı öle ya da böle ömürleri kısıtlıdır.
— Ölçme hassasiyeti ;
Lineer potansiyometrelerde çözünürlük seviyesi okuyan cihaza bağlıdır (kaç bit?).
Dijital cetvellerde ise çözünürlük hassasiyeti okunan şeride bağlıdır (0,05mm)
Arkadaşlar bu cihazlara Cetvel okuma cihazları başlığından ulaşabilirsiniz.
> Her modelin kendi sayfasında,besleme voltajları,çıkış tipleri,giriş tipleri,çalışma modelleri ayrıntılı olarak açıklanmakta ve kullanım kılavuzları yer almaktadır..
1. Endüktif Esaslı basınç transdüserleri
2. Kapasitif Esaslı basınç transdüserleri
3. Kuvars Elektrostatik basınç transdüserleri
4. Piezo-Direnç tipi basınç transdüserleri
LoadCell Modelleri ;
Loadcell’ler kullanım alanlarının gerektirdiği şekilde imal edilirler bu yüzden çok farklı ve çeşitli modelde loadcell e rastlanılır. Günümüzde 50-100gr dan 1000-2000 ton a kadar geniş bir kapasite aralığında loadcell imal edilebilmektedir.
LoadCell Montaj Kitleri
Loadcell’lerden maksimum performansı alabilmek için üreticilerin belirlediği ve tavsiye ettiği montaj ayrıntılarına kesinlikle dikkat edilmelidir.Montajı doğru yapılmamış bir loadcell(ler)den doğru ,güvenilir sonuç almak nerede ise imkansızdır.Bu yüzden uygulama
alanının özellikleri ile uyumlu loadcell montaj kitleri imal edilmiştir.Her model çok farklı uygulamalarda kullanılabilir.Bunun neticesinde bir modele ait bir veya birkaç montaj şekli ve aksesuarı bulunabilir,uygulamanın gerektirdiği özelliklerde montaj kiti seçilmelidir.
Basıncın elektrik akımına dönüştürülme yollarından biri de piezoelektrik olayıdır. Piezoelektrik özellikli algılayıcılarda kuartz (quartz), roşel (rochelle) tuzu, baryum, turmalin gibi kristal yapılı maddeler kullanılır. Bu elemanlar üzerlerine gelen basınca göre küçük değerli bir elektrik gerilimi ve akımı üretir. Bu elektrik akımının değeri basıncın değeri ile doru orantılıdır. Piezoelektrik özellikli elemanlar hızlı tepki verdiklerinden ani basınç değişikliklerini ölçmede yaygın olarak kullanılır.
Belirli koşullar altında bir ölçme cihazında bir referans malzemenin verdiği değerlerle, ölçüm standartları ile gerçekleştirilen ve bunlara karşılık gelen değerler arasındaki ilişkiyi kuran işlemler dizisine kalibrasyon denir. Diğer bir ifadeyle kalibrasyon; cihazın
bilinen bir standartla kontrol edilmesi, kıyaslanmasıdır.
Yük hücresi=(load cell) daha çok elektronik terazilerin yapımında kullanılan basınç sensörüdür. Asıl çalışma prensibi strain gage gibidir. Tek noktadan ya da iki noktadan ölçüm yapanları da bulunmaktadır. Montaj sırası noktalarındaki strain gagelerin dirençleri basınca bağlı olarak değişir. Bu değişim ile orantılı olarak da basınç miktarını tespit edebiliriz. Elektronik okuyucu düzeneği kurularak basınç ölçülebilir .Straingauge, sabitlenmiş esnek bir cisim üzerine tutturulur. Esnek cismin hemen altındaki körüğe basınç uygulandığında körük şişerek esnek cisme tutturulmuş Strain gage’i gerdirir. Strain gage bağlı düzenek sayesinde basınçla
*** Basınç sensörünün sağlamlık kontrolünü yapınız.
*** Öncelikle basınç sensör ve transdüserleri ile ilgili bilgi konularını okuyunuz.
*** Temin ettiğiniz sensörlerin teknik özelliklerini kataloglardan inceleyiniz.
*** Elinizdeki basınç sensörlerini katalog bilgilerine göre avometre ile test ediniz.
*** Basınç sensörlü uygulama devresi yapınız.
*** Yapacağınız devreye uygun sensörü temin ediniz..
*** Sensörleri bağlantı şemasına uygun bir şekilde bağlayarak çalışmasını gözlemleyiniz.
*** Sensörlerin çalışması hakkında bir rapor hazırlayınız
*** Basınç sensörlü devrelerde arızayı gideriniz.
*** Kontrol edeceğiniz devrenin çalışma prensibini öğreniniz.
*** Devrede kullanılan sensörün hangi amaçla kullanıldığını öğreniniz.
*** Kullanılan sensörün kontrol ettiği elemanı bularak sensörün konumunu öğreniniz.
*** Sensörü sökerek avometre ile sağlamlık kontrolünü yapınız.
Mekanik gerilmeleri elektrik sinyaline dönüştüren elemanlara strain gauge denir. Esnek tabanı sündürecek şekilde yanlardan dışarıya doğru kuvvet uygulandığında ızgara şeklinde döşenmiş iletken telin boyu uzar. Telin boyu uzayınca kesiti azalır ve direnci artar. Basınca bağlı olarak değişim gösteren direnç, köprü devresinde kullanılarak değişime bağlı elektrik sinyali elde edilebilir. Strain gauge’u oluşturan iletken nikel – bakır, nikel – demir, nikel – krom, nikel – platin vb. alaşım olabilir.
Load cell verileri nasıl okunur ?
Loadcell hücreleri 0-10 volt yada 4-20 mA gibi standart sinyal üretmezler. Dolayısıyla loadcell sinyalleri standart cihazlarla okunamaz. Endüstriyel tartım yada terazi uygulamalarında loadceller için özel okuyucu sistemler kullanılmaktadır. Loadceller çok düşük sinyaller verirler.Sinyal kabloları özellikle ekranlı ve topraklama,şase düzeneği özenli bir şekille yapılmalıdır. Eğer loadcell gerektiren bir uygulamanız varsa mutlaka Loadcell çevirici elektronik cihazlar kullanınız.
Loadcell sinyallerini Plc ile nasıl okurum ?
Plc imalatcıları loadcell hücreleri için özel modüller üretmiştir.Bunlardan en yaygını Mitsubishi marka Plc’lerinin ürettiği LC modüldür.
Özel word sistemi sayesinde oldukça hassa ölçüm yapabilen bu modüller loadcell bilgilerini okumak için idealdir. Günümüzde Bazı plc modelleri termokupl modüllerinden loadcell okuma imkanı sunmuşlardır.
NOT: Eğer birden fazla loadcell ile ağırlık ölçümü yapılacaksa loadcelller paralel bağlantı yapılarak ölçüm yapılmalıdır. Hassasiyet konusuna gelirsek loadcellin ölçtüğü ağırlık miktarı arttıkça hassasiyet azalır. Örneğin 1 tonluk loadcelin hassasiyeti 1kg civarıdır. 100 gr hassasiyet beklemek imkansızdır. Yani kamyon ağırlığı tartan bir kantarla altın tartmak imkansızdır. Haa bir kamyon altınınız varsa tabiki tartabilirsiniz